Historia i teraźniejszość

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Trzebini jest wzmiankowany już w 1326 r. Pierwsza świątynia została wybudowana cała z drewna. Jej fundatorami byli zapewne rycerze zamieszkujący Trzebinię, a być może swój wkład mieli także dziedzice Młoszowej, Karniowic i Dulowej. W drugiej połowie XIV w. zbudowano na jej miejscu świątynię murowaną. Fara w średniowiecznej Trzebini prezentowała się okazale. Historyk Jan Długosz wspomina, że był to kościół murowany, a wizytacje z XVI i XVII w. opisują ze szczegółami wielką świątynię murowaną z zakrystią oraz drewnianą dzwonnicą. Była ona rozbudowywana w latach 1774 - 1783.

Obecny kościół murowany, na planie krzyża, był budowany w latach 1928 – 1975. Konsekrowany przez kard. Karola Wojtyłę 14 września 1975 r. Kościół jest orientowany, czyli zbudowany na osi wschód -  zachód.

Wchodząc do wnętrza na pierwszy plan wysuwa się ołtarz główny, za którym postaci Apostołów św. Piotra i św. Pawła trzymają w dłoniach tabernakulum. W obu transeptach znajdujemy cztery boczne ołtarze: św. Barbary, świętego Krzyża, św. Teresy, św. Stanisława Biskupa, pochodzące z poprzedniej świątyni, rozebranej po wybudowaniu obecnej. Z poprzedniej świątyni pochodzi też barokowa chrzcielnica, z nastawą przedstawiającą chrzest Chrystusa. W kościele znajdują się trzy kaplice boczne: Matki Bożej Częstochowskiej, Miłosierdzia Bożego i Wszystkich Świętych. Ta ostatnia z pięknie wyeksponowanymi relikwiarzami posiadanymi przez parafię. W oknach znajdują się witraże przedstawiające świętych, wykonane na rok jubileuszowy 2000. Stacje drogi krzyżowej pochodzą w początku wieku dwudziestego (1906 r.) i wykonane są przez miejscowego artystę malarza Janusza Chwastowskiego Z poprzedniego kościoła pochodzą dwa zabytkowe konfesjonały z 1901 roku. Cztery dziewiętnastowieczne drewniane figury: Matki Bożej Niepokalanej, Najświętszego Serca Pana Jezusa, Dzieciątka Jezus oraz św. Franciszka, a także obrazy olejne: Najświętszego Serca Pana Jezusa, Matki Bożej Brzemiennej, Matki Bożej Śnieżnej dopełniają aranżacji wnętrza świątyni.

W 2000 r. na pobliskiej górze Bożniowej mieszkańcy Trzebini postawili 12 m krzyż, upamiętniający Wielki Jubileusz 2000-lecia chrześcijaństwa.

Już w średniowieczu powstała przy parafii szkoła parafialna. Później powstały i działały różne bractwa i stowarzyszenia kościelne: Drogi Krzyża, Trzeci Zakon, Stowarzyszenie Żywego Różańca, Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary, Towarzystwo Matek Chrześcijańskich, Towarzystwo Maryjne Młodzieży, Krucjata Eucharystyczna, KSM, KSK, KSMM, Towarzystwo Apostolstwa Modlitwy.

W 1670 r. na terenie parafii, obok małego szpitala dla ubogich, zbudowano z drewna kościół szpitalny pw. św. Stanisława, ufundowany przez Jerzego Trzebińskiego. W 1776 r. został on inkorporowany do kościoła parafialnego. W latach 1924 - 1939 w parafii pracował, jako wikariusz, ks. Marian Luzar (pseudonim "Czarny Kruk"). Był harcmistrzem, twórcą harcerstwa w Trzebini, komendantem Krakowskiej Chorągwi, a od 1931 r. naczelnym kapelanem ZHP na całą Polskę. Był wybitnym wychowawcą i opiekunem młodzieży. Zginął we wrześniu 1939 r. w Równem na Wołyniu, w randze kapitana i tam został pochowany.

Parafia należy obecnie do dekanatu trzebińskiego i liczy 8165 mieszkańców.

Do parafii należą następujące ulice: Cicha, Dąbrowskiego (nr parzyste do 22, nieparzyste do 19), Długosza, Dworska, Głogowa, Grunwaldzka (do nr 63), Harcerska, Jagodowa, Jasna, Kilińskiego, Kochanowskiego, Korczaka, Kościelna, Kościuszki (nr parzyste do 76, nieparzyste do 55), Krakowska, Krasickiego, Kraszewskiego, Krótka, Lipcowa (do nr 25), Luzara, 1 Maja (do nr 49), Mickiewicza, Młoszowska, Narutowicza, Norwida, Ochronkowa, Okrzei, Osiedle Na Skale, Osiedle Widokowe, Parkowa, Piłsudskiego, Plac Targowy, Prosta, Rybna, Rynek, Sadowa, Słoneczna, Słowackiego, Spokojna, św. Stanisława, Starowiejska, Strzelnicza, Szewska, Szkolna, Szpitalna, Szymanowskiego, Targowa, Tęczowa, Topolowa, Wiśniowa, Wolności, Wspólna, Żwirki i Wigury.

Na terenie parafii znajdują się: dwa przedszkola samorządowe, jedna szkoła podstawowa, dwie szkoły średnie; cmentarz parafialny (700 m od kościoła) i cmentarz komunalny (750 m od kościoła).

Księgi parafialne:
Księgi chrztów od 1647 r.,
Księgi ślubów od 1733 r.,
Księgi zmarłych od 1814 r.,
Kronika parafialna od 1971 r.

Odpusty parafialne:
I - Świętych Apostołów Piotra i Pawła, 29 czerwca,
II - Świętego Stanisława BM, 8 maja

Opracowano na podstawie:
Kiryk Feliks /red./, Trzebinia. Zarys dziejów miasta i regionu, Wyd. Secesja, Kraków 1994 Natanek Piotr /red./, Informator Archidiecezji Krakowskiej, Wyd. Św. Stanisława BM, Kraków 2000